کشور‌های تولیدکننده نفت، به رهبری روسیه، عربستان و آمریکا، به یک توافق تاریخی در زمینه کاهش تولید رسیدند که به موجب آن حدود ۱۰ میلیون بشکه در روز از بازار‌ها حذف خواهد شد. اگر چه این توافق، بزرگترین توافق کاهش تولید است، اما هنوز ممکن است برای متعادل کردن قیمت‌های نفت کافی نباشد.
روز یکشنبه کشور‌های عضو گروه اوپک پلاس، به همراه سایر کشور‌ها از جمله آمریکا، به توافقی بی سابقه برای کاهش تولید نفت رسیدند که بر اساس آن به مدت دو ماه (مه و ژوئن)، ۹.۷ میلیون بشکه در روز از تولید این کشور‌ها کمتر خواهد شد. این توافق بعد از آن حاصل شد که تقاضای جهانی برای نفت در اثر اعمال محدودیت‌های شدید اجتماعی به منظور مقابله با شیوع بیماری کرونا در سراسر جهان، به شدت پایین آمده بود.
قیمت‌های نفت که به خاطر پایین آمدن تقاضا کاهش یافته بود، بعد از شروع جنگ بهای نفت میان عربستان و روسیه به طور تاریخی سقوط کرد و هزینه‌های تولید نفت شل آمریکا را بالا برد. به همین خاطر، دونالد ترامپ، رئیس جمهور آمریکا، که در آستانه انتخابات سرنوشت‌ساز ریاست جمهوری قرار دارد، برای نجات صنعت نفت و جلوگیری از بیکار شدن کارگران آمریکایی در این صنعت، وارد معرکه شد و از روسیه و عربستان خواست به جنگ نفتی پایان دهند. این دو کشور نیز با درخواست ترامپ موافقت کردند، اما خواستار مشارکت سایر کشور‌ها مانند آمریکا و کانادا و مکزیک در کاهش تولید شدند. تماس‌ها و رایزنی‌های عربستان، روسیه و آمریکا در پنج روز گذشته سرانجام به نتیجه رسید و به امضای یک توافق تاریخی منجر شد.
با این حال، یک روز بعد از امضای توافق کاهش تولید، قیمت‌ها تغییر چندانی نکرد. یک دلیل این امر، کاهش شدید تقاضاست. قبل از شیوع ویروس کرونا، هر روز ۱۰۰ میلیون بشکه وارد بازار‌های جهانی می‌شد. بعد از کرونا، تقاضا به مقدار ۳۵ درصد کاهش یافت. از این رو، کاهش حدودا ۱۰ میلیون بشکه ای، یا ۱۰ درصدی عرضه نفت ممکن است برای متعادل کردن عرضه و تقاضا کافی نباشد. تحلیلگران حوزه انرژی معتقدند که قیمت‌های نفت در آینده نزدیک زیر ۴۰ دلار باقی خواهد ماند. در حال حاضر، قیمت خام برنت، حدود ۳۱ دلار و قیمت نفت متوسط غرب تگزاس حدود ۲۳ دلار است. همچنین، قیمت انواع نفت اوپک نیز هنوز در کانال ۲۰ دلار است.
دو سناریو درباره آینده نفت
قیمت‌های نفت در حالی بعد از امضای توافق کاهش تولید همچنان پایین باقی مانده است که برخی ناظران معتقد بودند که بعد از کاهش چشمگیر تولید، قیمت ها، حداقل برای مدت کوتاه، متعادل شود. اما این امر اتفاق نیفتاد. بنابراین، پرسشی که این روز‌ها مطرح می‌شود این است که چرا قیمت نفت دیگر مانند شش سال پیش به ۱۰۰ دلار نمی‌رسد؟ آیا عصر نفت تمام شده است یا اینکه در حال پایان است؟
بدیهی است که جهان هنوز هم تا حدود زیادی به نفت نیاز دارد. اما این نیاز، تا چه زمانی ادامه خواهد یافت؟ به عبارت دیگر، پایان عصر نفت چگونه خواهد بود؟ پاسخ این پرسش‌ها، آینده بازار نفت را مشخص می‌کند. وبگاه نفتی «اویل پرایس» طی گزارشی به قلم رابرت راپیر، سعی کرد به این پرسش‌ها پاسخ دهد.
به گفته راپیر، درباره پایان عصر نفت، دو مکتب فکری کلی وجود دارد. طرفداران مکتب اول، بر این باور هستند که تولید نفت به اوج خواهد رسید و سپس در مقابل تقاضای بالای جهانی کاهش خواهد یافت. این همان، بحث اوج نفت است که برخی به اشتباه آن را به معنای پایان یافتن ذخایر نفتی جهان می‌دانند. در حقیقت، این بحث به این معنا نبود که ذخایر نفتی جهان تمام خواهند شد. بلکه به این معنا بود که در حالی که جهان هنوز به شدت به نفت وابسته است، تولید نفت کاهش خواهد یافت. این دیدگاه، قبل از شکوفایی تولید نفت شل، بسیار رواج پیدا کرد. در سال ۲۰۰۵، وقتی مت سیمونز، کتابش، «شفق در بیابان» را منتشر کرد، دیدگاه مزبور جان تازه‌ای گرفت. سیمونز در این کتاب استدلال کرد که تولید نفت در عربستان، به یک انحطاط پایانی نزدیک می‌شود.
در چنین سناریویی، هیچ جایگزین آسانی برای نفت پیدا نخواهد شد. بنابراین، قیمت‌ها به بالای ۱۰۰ برای هر بشکه خواهد رسید. اما شکوفایی تولید نفت شل در سال ۲۰۱۴، این دیدگاه را زیر سوال برد و مشخص کرد که هنوز نفت زیادی برای استخراج و تولید وجود دارد.
در سال‌های بعدی، دیدگاه جدیدی در زمینه پایان نفت ظاهر شد که بر اساس آن، افزایش سریع خودرو‌های برقی و شرکت‌های مسافرکشی مانند اوبر دو عامل مهمی خواهند بود که نفت را منسوخ خواهند کرد. طبق این دیدگاه، به موازات کاهش تفاضا، قیمت‌های نفت نیز کاهش خواهد یافت.
اخیرا، مایکل لیبریش، موسس و همکار ارشد شرکت «بلومبرگ نیو انرجی فایننس» در توئیتی گفت: «همیشه گفته ام که در زمان پایان نفت، هر بشکه به ۲۰۰ دلار نخواهد رسید، بلکه به ۲۰ دلار خواهد رسید.»
به گفته راپیر، این سناریو در حال تحقق است. راپیر معتقد است که کرونا، باعث فروپاشی تقاضای جهانی برای نفت و قیمت‌ها شد. در نتیجه در آینده، جهان به صنعت نفت کوچکی نیاز خواهد داشت. این کارشناس تصریح کرد که همه گیری کرونا به طرق مختلف جهان را تغییر خواهد داد که برخی از این طرق شامل کاهش تقاضا برای نفت خواهد بود.
منبع: فرارو